Stichting Vaeshartelt

Vaeshartelt is een prachtige buitenplaats in een schitterend landschap. Op een steenworp afstand van Maastricht, de stad waarmee we innig verbonden zijn. Het landgoed en het kasteel liggen in het hart van een groene, dynamische en cultuurrijke regio. Midden in de natuur, maar ook in een bedrijvig stedelijk gebied met Europese allure. We zijn Nederlands, maar ook een beetje buitenlands.

Historie

Buitenplaats Vaeshartelt ligt aan de noordzijde van de stad Maastricht, in het hart van de zogenaamde landgoederenzone. De Buitenplaats heeft de NSW-status, de gebouwen zijn geregistreerd als Rijksmonument en Vaeshartelt is een wettelijk erkende Complex Historische Buitenplaats. Ontdek de geschiedenis van Buitenplaats Vaeshartel.

Behoud van de buitenplaats

Daarom wordt alle winst geherinvesteerd in het park, de tuinen en de gebouwen van Buitenplaats Vaeshartelt. De opbrengst van de exploitatie van Vaeshartelt komt volledig ten goede aan de instandhouding van de buitenplaats.

De stichting

De Stichting Buitenplaats Vaeshartelt (opgericht in 1992) heeft die duurzame instandhouding van Buitenplaats Vaeshartelt als doelstelling. De belangrijkste activiteit van de stichting is vermogensbeheer: het verhuren van de gebouwen, zodat met de opbrengst de buitenplaats in stand kan worden gehouden. In aanvulling daarop zet de Stichting zich in om fondsen en subsidies te verwerven voor bijzondere projecten, die bijdragen aan herstel van de cultuurhistorische waarden van vroeger.

Het erfgoed

Al eeuwenlang genieten veel mensen van erfgoed Vaeshartelt. Maar de tijd staat niet stil. In de loop der eeuwen heeft Vaeshartelt al heel wat verschijningsvormen gekend. Het stond altijd open voor veranderingen die de tijd met zich meebracht. Het bestaansrecht is gebleven.

De toekomst

Het rijke verleden vormt de basis voor een prachtige toekomst. Het is en blijft een bron van inspiratie bij het maken van onze toekomstplannen. Dat betekent niet dat we van Vaeshartelt een museum willen maken waar je alleen maar naar mag kijken. Onze toekomst ligt in het échte leven. In het beleven, het gebruiken, het genieten van.

Nieuwe wegen

We zoeken naar nieuwe wegen om historie, functionaliteit én modern hand in hand te laten gaan. Het verleden vertalen in iets heel nieuws. Dit bijzondere erfgoed willen we duurzaam in stand houden en breed beschikbaar stellen. Gasten willen we verrassen met de schoonheid en rijkdom van de buitenplaats.

Het beleidsplan

DOELSTELLING

De Stichting Buitenplaats Vaeshartelt heeft een ideëel doel: het behoud en de ontwikkeling van de fraaie Buitenplaats Vaeshartelt te Maastricht. De Stichting heeft de ANBI-status. Buitenplaats Vaeshartelt belichaamt een veelheid van monumentale, cultuurhistorische en natuurwaarden. Alles samen maakt dat Vaeshartelt tot een buitenplaats die zowel voor de huidige als de toekomstige generaties zal dienen als een aangename plaats en een bron van plezier en genieten. Buitenplaats Vaeshartelt is NSW-gerangschikt. Het is een wettelijk erkende Complex Historische Buitenplaats. De gebouwen zijn Rijksmonumenten.

WERKZAAMHEID

De Stichting heeft de Buitenplaats verworven in december 1992 in toen zwaar vervallen staat. Stap voor stap zijn eerst het kasteelcomplex (in 1993/94) en vervolgens de portierswoning (2000) en het boerderijcomplex (1999 en 2005) gerestaureerd en uitgebreid. In die periode zijn de diverse tuinen en parken gereconstrueerd dan wel nieuw aangelegd. Ook zijn in de afgelopen jaren 2010-2013 enkele percelen opnieuw aan het landgoed toegevoegd, die daar vroeger deel van hebben uitgemaakt. De Buitenplaats meet nu ongeveer 23 ha en omvat weer alle functies die een buitenplaats ‘behoort te hebben’: kasteel met park, boerderij met economiegebouwen, akkers en velden, fruit- en groentetuinen, en een sterrenbos. In 2013 is in de fruit- en groentetuin het Bijenpaviljoen gebouwd. Vanaf de allereerste dag, onmiddellijk na de heropening op 1 januari 1995, is de Buitenplaats opengesteld voor het publiek.

ACHTERGROND

De stichting is in 1992 opgericht vanuit de Limburgse Volkshogeschool: een ideële instelling voor volwasseneneducatie, die intensieve leerprocessen in een residentiële setting als zijn specialisme had, met de bevordering van actief burgerschap als doelstelling.

MIDDELEN EN VERMOGEN

Haar middelen verwerft de Stichting door de verhuur van de gebouwen op de Buitenplaats: het kasteelcomplex aan Buitenplaats Vaeshartelt BV, een onderneming die het kasteel als Conferentiehotel exploiteert; en het boerderijcomplex aan een reeks van zakelijke dienstverleners. Buitenplaats Vaeshartelt BV is een 100%-deelneming van de Stichting: iedere euro die daarin wordt verdiend komt dus uiteindelijk weer ten goede aan behoud en ontwikkeling van de buitenplaats. In bescheiden mate maakt de Stichting gebruik van subsidies en schenkingen. Alle middelen worden aangewend voor het zorgvuldig beheren, onderhouden en ontwikkelen van de Buitenplaats. Het vermogen van de Stichting is gevat in de gronden en gebouwen van de Buitenplaats en in de kunstcollectie.

PLANNEN VOOR DE KOMENDE JAREN

In de komende jaren zal de gebruikelijke zorg worden besteed aan het onderhoud van gebouwen en terreinen. Waar mogelijk – als het lukt om de daarvoor noodzakelijke middelen te genereren – zullen ‘groene’ projecten worden gerealiseerd:

  • Verdere ontwikkeling van de Tuinen van Vaeshartelt
  • Reconstructie van het Sterrenbos
  • Herstel van het Grand Canal en zo mogelijk van de Grande Cascade
  • Sanering van de vijvers (door Waterschap Roer en Overmaas)
  • Herstel van het Pinetum in het park
  • Herstel van de parkafscheiding aan de voorzijde van de Buitenplaats
  • Terugkeer van enkele beelden en beeldengroepen die sinds 1739 op Vaeshartelt hun plaats hadden

BESTUUR

Het bestuur van de Stichting Buitenplaats Vaeshartelt bestaat uit vijf personen:

  • Dhr. Wim Hazeu, voorzitter
  • Dhr. Hans Meertens, secretaris
  • Dhr. Robert Jans, penningmeester
  • Mevr. Monique Mennis
  • Mevr. Karin Hendrikx

De bestuursleden ontvangen een financiële vergoeding in de vorm van vacatiegelden, die gebaseerd is op aanwezigheid bij de bestuursvergaderingen.

Projecten van de toekomst

Grand canal

Stichting VaesharteltHerstel van het Grand Canal staat hoog op het verlanglijstje. Met het Grand Canal en de Grande Cascade realiseerde Petrus Regout in de achttiende eeuw zijn eigen Versailles. De bedding van het Canal is nog altijd zichtbaar; het heeft nu het karakter van een moerasbosje. Een eerste stap is het terugbrengen van het Grand Canal als voorname waterpartij. Een volgende fase is het realiseren van een water- en lichtspektakel (met fonteinen en klank- en lichtspel), dat de tijden van Petrus Regout doet herleven.

Grande Cascade

Stichting VaesharteltAan het Grand Canal was de Grande Cascade gesitueerd, een kunstig versierd bouwwerk met waterval en fonteinen, waar men achterlangs kon lopen. Een waar spektakel: we zien achter het watergordijn een kroegtafereel met kaartende, spelende en musicerende mannen. We zien Regout zelf wijzend op een politieke tekst, waarin hij stelling neemt tegen het Waterverdrag met België. Dat zorgde namelijk voor lagere waterstanden in de Maas en vormde zo een belemmering voor de scheepvaart en het transport van Regouts producten naar Rotterdam. Verdere versieringen: waterspuwende agaven, bloemen, leeuwen, hertenkoppen, Indische goochelaars. En aan de top een Franse keizerlijke adelaar, die bijdraagt aan het waterspektakel.

Parkafscheiding

Stichting VaesharteltLangs de weg (Weert geheten), tussen de weg en de vijvers van Vaeshartelt, liet Petrus Regout een monumentale parkafscheiding oprichten: natuurstenen palen, waarvan sommige getooid met het wapen en zijn initialen PR, door buizen met elkaar verbonden. Voor het herstel van deze parkafscheiding is een restauratieplan met begroting opgesteld. Voor € 75.000,- kunnen de natuurstenen hekpijlers inclusief onderlinge verbindingen worden gerestaureerd en opnieuw gefundeerd.

Pinetium

In de Noord-Oosthoek van het park heeft Gindra een Pinetum gecreërd, een apart gedeelte van het park met daarin allerlei soorten naaldbomen en coniferen. In de loop van de tijd is een aantal van deze bomen verdwenen. Reden om dit gedeelte aan te vullen met een aantal al enigszins ontwikkelde bomen.

Sterrenbos

Onlangs is het Sterrenbos aan de eigendom van de Stichting Buitenplaats Vaeshartelt toegevoegd. De stervormige paden- en lanenstructuur is hersteld door de oude lanen weer vrij te kappen. Het bos is vanuit het park en de tuinen toegankelijk gemaakt door de aanleg van twee bruggen: de Da Vinci-brug en de Romeinse Harry Fekkers-brug. Wat er verder nog moet gebeuren: in het bos moet verder worden gedund om een goede soortenrijkdom te behouden en de overblijvende bomen voldoende licht en ruimte te geven. Met de vrijkomende stammen zullen de paden en lanen worden belijnd. Achter die stammen zal compost worden aangebracht, met daarin duizenden stinzenbolletjes. Zo willen we de voor het Sterrenbos kenmerkende stinzenbeplanting versterken. Die zorgt elk voorjaar weer voor een schitterend bloementapijt.

Vijversanering

De vijvers van Vaeshartelt zijn vervuild. Die vervuiling betreft het gehele watersysteem van Kanjel en Geley, maar vooral de vijverbodems van Kruisdonk, Delbrock en Vaeshartelt. Oorzaak is de zinkwinning in Plombières (B). De Geul stroomde langs de afvalbergen van de zinkmijnen en zorgde voor afzetting van zware metalen in de bedding van de Geul (daaraan danken we het zinkviooltje) en voor zware vervuiling van onze vijverbodems. Het Waterschap is verplicht die vijvers te saneren, en daarvoor zijn al jaren geleden subsidies beschikt. Het wachten is nu op de planning van het Waterschap.

Huis op palen

In de Weide voor den Pachter heeft een gebouwtje op palen gestaan. De paarden schuilden er kennelijk onder tegen zon en regen. Het is de bedoeling om op deze plaats een vergelijkbare constructie op palen te bouwen. Die kan dan dienen als bruidssuite of bijzondere vergaderruimte.

Bibliotheek / badhuis

Een fantastische verschijning in de grote vijver was het badhuis annex bibliotheek van Petrus Regout. Van een hoogte van zo’n zeven meter spoten zeven leeuwen water rondom de vijver in. In een reconstructie van badhuis en bibliotheek zal het ook in de toekomst aangenaam verpozen zijn. Om te vergaderen of als wellness-ruimte.

Terugbrengen priëlen

Bij de ingangspartij (rechts daarvan, tegenover de portierswoning) stond ooit op de aangebrachte verhoging een prieel. Evenzo bij de entree van het kasteel (ter linker zijde). Deze priëlen willen we in de oude luister herstellen.

Kleine waterwerken

Op verschillende plaatsen waren er in de boorden van de vijvers inlaten en spuiters ingewerkt. Het is de bedoeling deze zorgvuldig te restaureren. We vinden ze bijvoorbeeld rechts van de ingangspartij, en daar waar de Geley het terrein van Vaeshartelt binnenstroomt.

Beeldengroep Adam en Eva

Stichting Vaeshartelt‘Adam en Eva’, zo heten ze in de volksmond. Het gaat om een prachtig beeldenpaar, bestaande uit een riviergod en -godin. Ze hadden hun plaats aan de overzijde van de vijver. Het water van de Geley werd achter langs de beelden geleid, waarna het kunstig via de vazen in hun handen in de vijver werd gegoten. De natuurstenen bodemplaat ligt er nog, wachtend op terugkeer van de beelden. Die zijn doorverkocht, en op dit moment te vinden in Londen, in Dunsborough Park. Het zou prachtig zijn om deze karakteristieke beelden weer op Vaeshartelt te mogen verwelkomen.

Paviljoen Boekenderweg

Stichting VaesharteltAan de Boekenderweg, tegenover de tuinen van Vaeshartelt, is een bouwperceel beschikbaar voor een paviljoen, dat kan dienen als uitspanning en landwinkel. Het perceel is gelegen op het kruispunt van drie nieuwe recreatieve routes: vanuit Maastricht de Groene Loper, die over de A2-tunnel is aangelegd en via de Beukenlaan zal leiden tot diep in de Landgoederenzone. Daar ontmoet de Groene Loper de recreatieve route naar het Geuldal (Meerssen, Valkenburg, Schin op Geul), en die naar het nieuwe Rivierpark Maasvallei.

Voor het paviljoen is door Maurer United Architecten een aantrekkelijk plan gemaakt.

Kompbosch

Het Kompbosch ligt schuin in het verlengde van het Sterrenbosch. De diagonaal die beide bossen doorsnijdt, is getrokken tussen de kerktorens van Meerssen (de basiliek) en Borgharen. Beide bossen kennen eenzelfde stinzenbeplanting en dus ook eenzelfde voorjaarstooi. Het lijkt redelijk dat de Gemeente Maastricht ook het Kompbosch zal willen overdragen aan Stichting Buitenplaats Vaeshartelt, zodat het onder het beheer van de Buitenplaats zal kunnen vallen.

Back to top

© Vaeshartelt – DisclaimerPrivacyAanvullende informatie